Hiện nay khi gặp 1 số triệu chứng nhẹ nhiều người thường chủ quan tự ý ra hiệu thuốc mua thuốc uống, đây là thói quen khá phổ biến trong cộng đồng và đã xảy ra rất nhiều trường hợp dị ứng thuốc, thậm chí tử vong. Vậy làm thé nào để sử dụng thuốc một cách an toàn.
Tuân thủ nguyên tắc 5 đúng của Bộ y tế khi uống thuốc: đúng bệnh, đúng thuốc, đúng liều dùng, đúng lúc, đúng cách
- Đúng bệnh: Tránh tự ý mua thuốc khi có triệu chứng nhẹ vì bệnh trạng của mỗi người khác nhau. Chỉ bác sĩ mới có thể kê đơn chính xác dựa trên thăm khám và xét nghiệm. Không tự ý uống thuốc không có chỉ định để tránh nguy cơ dị ứng, sốc thuốc, thậm chí tử vong.
- Đúng thuốc: Để ý kĩ loại thuốc, hình dạng và màu sắc để tránh nhầm lẫn. Nên bảo quản thuốc trong chai lọ có nhãn rõ ràng để tránh uống nhầm, gây ngộ độc hoặc sốc thuốc.
- Đúng liều dùng: Tuân thủ liều lượng bác sĩ kê. Uống thiếu liều làm giảm hiệu quả, uống quá liều có thể gây ngộ độc, tác dụng phụ. Đặc biệt, với đối tượng nhạy cảm như trẻ em cần dùng liều phù hợp theo cân nặng hoặc độ tuổi.
- Đúng lúc: Uống thuốc đúng thời điểm theo hướng dẫn của bác sĩ (trước, trong hoặc sau ăn) để đảm bảo hiệu quả và giảm các tác dụng bất lợi. Đọc kỹ hướng dẫn sử dụng và tuân thủ thời gian, liều lượng được chỉ định.
- Đúng cách: Thuốc viên nén cần uống nguyên viên với nước đun sôi để nguội; viên sủi cần hòa tan đúng lượng nước. Sử dụng đúng theo hướng dẫn với các dạng thuốc khác như ngậm, xịt, nhỏ, bôi, hay tiêm.
Hiểu rõ về cách bảo quản thuốc
Nên để thuốc ở nơi khô ráo, thoáng mát và tránh ánh nắng trực tiếp. Nhiệt độ thích hợp để bảo quản là 15-25 độ C, ánh sáng có thể làm giảm hiệu quả của thuốc. Cần phải giữ cho thuốc luôn được đóng kín và để ở nơi không bị tiếp xúc với không khí. Nếu bạn không bảo quản thuốc đúng cách, chúng có thể bị hư hỏng và không hoạt động hiệu quả. Thậm chí, sử dụng thuốc hỏng hoặc đã hết hạn có thể gây ra những tác dụng phụ như đau bụng, buồn nôn, mất ngủ và rối loạn tiêu hóa.
Đảm bảo bác sĩ điều trị biết tất cả các loại thuốc bạn đang sử dụng
Hãy thông báo toàn bộ các loại thuốc đang dùng với bác sĩ, dược sĩ bao gồm cả thuốc không kê đơn, thực phẩm chức năng. Điều này là cần thiết để bác sĩ có thể tư vấn kịp thời cũng như điều chỉnh liều lượng thuốc để hạn chế các tác dụng bất lợi khi dùng nhiều thuốc cùng 1 lúc, hoặc tránh trường hợp dùng nhiều loại thuốc có cùng thành phần.
Nắm bắt khả năng đáp ứng thuốc từ gen để chọn đúng thuốc, đúng liều, thuận gen
Ngoài việc tuân thủ đúng liều lượng và chỉ dẫn từ bác sĩ, dược sĩ, người dùng thuốc cũng cần lưu tâm tới khả năng đáp ứng thuốc của bản thân. Khoa học đã chứng minh, bộ gen của mỗi người cũng sẽ phần nào chịu trách nhiệm cho việc dùng thuốc có hiệu quả hay không, hoặc thậm chí có gây ra phản ứng có hại nghiêm trọng với cơ thể hay không. Theo nghiên cứu rút ra từ Dự án Giải trình tự 1.000 hệ gen người Việt của Viện Nghiên cứu Dữ liệu lớn (tập đoàn Vingroup) đã chỉ ra cứ 4 người Việt sử dụng carbamazepine (CBZ) – thuốc điều trị động kinh phổ dụng và chi phí thấp – sẽ có 1 người có nguy cơ chịu phản ứng có hại nghiêm trọng. Tỷ lệ này đặc trưng cho kiểu gen của người Việt và cao hơn hẳn mức trung bình trên thế giới, thậm chí là gấp 17 lần châu Âu. Nhờ kết quả giải mã gen, người dùng có thể nắm bắt loại thuốc nào nên tránh sử dụng, hoặc sử dụng bình thường, từ đó giúp tối ưu hiệu quả cũng như chi phí điều trị bệnh, giảm thiểu các bất tiện không cần thiết.
