Hãy tưởng tượng một nghệ sĩ piano tài ba, những ngón tay nhảy múa trên phím đàn, thổi bùng những giai điệu rực rỡ, bay bổng. Hoặc hình dung bàn tay của một bác sĩ phẫu thuật, cầm dao mổ với độ chính xác đáng kinh ngạc, khâu vá lại sự sống. Những khả năng tưởng chừng như khác xa nhau này lại có cùng một nền tảng chung là trí thông minh thể chất.
Trí thông minh thể chất là gì?
Nằm trong 8 loại hình trí thông minh được nhắc đến trong thuyết Đa trí tuệ của giáo sư Howard Gardner, trí thông minh thể chất đề cập đến khả năng phối hợp giữa tâm trí, cơ thể của người sở hữu trí thông minh này để xử lý khéo léo các động tác hay nâng cao thành tích và thể lực. Họ thường là những người có khả năng vận động tốt, có thể sử dụng thể chất để điều khiển đồ vật, các yếu tố xung quanh họ khá tốt. Những người sở hữu trí thông minh này, có thể trở thành một vận động viên hoặc một vũ công giỏi, nhà vật lý trị liệu hoặc thợ xây.
Trí thông minh thể chất được đánh giá như thế nào?
Theo các báo cáo giải mã gen của GeneStory, trí thông minh thể chất có thể được đo lường bằng các chỉ số sau:
- Sự nhạy bén trong vận động cơ thể: Là khả năng nắm bắt, phát hiện và thích ứng nhanh đối với các hoạt động liên quan đến vận động cơ thể. Là sự tương tác tinh tế giữa cảm nhận giác quan và kiểm soát vận động. Nó điều phối các cử động của chúng ta và sự hợp tác liền mạch giữa các giác quan và cơ bắp. Cha mẹ có thể nhận biết con có khả năng này thông qua việc con tiếp thu nhanh và tập luyện khá chính xác đối với các môn thể thao hoặc bài múa mà con được học trên trường.
- Tốc độ phản xạ: Tốc độ phản xạ là thời gian mà hệ thần kinh mắt tay cần để nhận biết và phản ứng với một tình huống. Đây là một yếu tố quan trọng ảnh hưởng đến khả năng thể hiện trong nhiều hoạt động thể chất và tinh thần, từ thể thao đến lái xe… Điều này được biểu hiện qua việc con phản ứng nhanh với một số tính huống khẩn cấp như chẳng may bị ngã, hoặc con nhanh tay đỡ được một chiếc cốc chuẩn bị rơi xuống đất…
Một số biểu hiện của trẻ có trí thông minh thể chất
Người có trí thông minh thế chất là người có khả năng sử dụng linh hoạt các bộ phận cơ thể và phối hợp nhuần nhuyễn chúng để đạt được hiệu quả cao nhất. Đối với những người sở hữu trí thông minh thể chất, những hoạt động thể thao, ngoại khóa là một phương pháp hữu hiệu để cải thiện trí thông minh này. Một số biểu hiện của trí thông minh thể chất như:
- Có thể nhận biết khả năng và giới hạn thể chất của mình
- Có thể giao tiếp tốt bằng ngôn ngữ cơ thể, sử dụng cử chỉ và hành động để truyền tải điều mà mình mong muốn
- Không cảm thấy khó chịu với các tiếp xúc vật lý đòi hỏi kĩ năng, sự khéo léo
- Có ý thức, yêu thích việc thực hiện các nhiệm vụ, hoạt động thể chất
- Dễ dàng kiểm soát, điều khiển khả năng vận động của bản thân
Một số người nổi tiếng có trí thông minh thể chất
- Tom Cruise: một diễn viên tài ba, nổi tiếng cả thế giới với nhiều vai diễn trong các bộ phim hành động khác nhau. Ông nổi tiếng là người có năng khiếu vận động và tự thực hiện hầu hết những cảnh hành động mạo hiểm mà không cần diễn viên đóng thế. Ông chỉ cao 1,7 m và nặng khoảng 68 kg và thường bị trêu chọc vì chiều cao khiêm tốn. Tuy nhiên nhờ chế độ tập luyện khoa học, cùng năng khiếu bẩm sinh của một người đam mê vận động nam diễn viên được mệnh danh như “người không tuổi” ở Hollywood, khi ngoại hình không thay đổi nhiều theo thời gian.
- Michael Jordan là một doanh nhân và cựu cầu thủ bóng rổ nhà nghề nổi tiếng thế giới người Mỹ gốc Phi. Ông được xem là cầu thủ bóng rổ vĩ đại nhất mọi thời đại và là người đã đem lại sự phổ biến rộng khắp môn bóng rổ của NBA ra toàn thế giới trong thập niên 1980 và thập niên 1990. Sự nghiệp thi đấu của Michael Jordan bị ngắt quãng rất nhiều lần do biến cố gia đình, thế nhưng, với khả năng vận động và năng khiếu thể thao thiên bẩm, mỗi lần quay lại, Michael Jordan đều dành được những đạt được rất nhiều thành tựu, nổi bật nhất là 3 lần vô địch NBA liên tiếp vào năm 1996, 1997 và 1998.
Trí thông minh thể chất có di truyền?
Trong khi đó, các nghiên cứu về di truyền chỉ ra, trí thông minh thể chất của một người có thể chịu ảnh hưởng bởi rất nhiều các gen khác nhau, trong đó phải kể tới các gen tiêu biểu là:
- Gen “phản xạ” KANSL1: kích thích tế bào thần kinh dẫn đến thay đổi tốc độ phản xạ và nhiều quá trình khác của tế bào
- Gen “điều khiển vận động” CFAP95, SMC2, TOPORSLP: được chứng minh là có thể ảnh hưởng tới chức năng nhận thức trong quá trình não bộ điều khiển hoạt động của cơ thể, tác động thay đổi tới sự linh hoạt và khéo léo của vận động.
- Gen “sức mạnh” ATCN3: được chứng minh là có tác động điều chỉnh cơ bắp, ảnh hưởng tới sức mạnh và tốc độ của một người.
Gen di truyền đã đặt nền tảng, cung cấp bản thiết kế cho hệ thần kinh và các cơ quan cảm giác liên quan đến vận động của chúng ta. Tuy nhiên, môi trường cũng đóng vai trò quan trọng không kém trong việc tinh chỉnh tiềm năng này. Những trải nghiệm ban đầu, như nắm đồ chơi khi còn bé, thao tác các vật thể trong khi chơi và tham gia các hoạt động thách thức các kỹ năng vận động, tất cả đều góp phần củng cố các đường dẫn thần kinh và thúc đẩy sự khéo léo. Ngược lại, cơ hội vận động hạn chế hoặc thiếu hụt cảm giác có thể cản trở sự phát triển.
Vì vậy, sự nhạy bén trong vận động cơ thể và tốc độ phản xạ không đơn thuần là vấn đề sức mạnh thuần tuý hoặc tài năng bẩm sinh; đó là một bản giao hưởng của các yếu tố, mỗi yếu tố đóng vai trò riêng của mình trong màn trình diễn vĩ đại của chuyển động. Hiểu được sự tương tác này cho phép chúng ta đánh giá cao những khác biệt cá nhân về sự khéo léo, phát triển các can thiệp cho những người gặp khó khăn về kỹ năng vận động, và thậm chí nâng cao khả năng của chính mình thông qua đào tạo và thực hành có mục tiêu.
Nếu như cha mẹ nào đang phân vân với việc cho con theo đuổi sự nghiệp thể thao nghiêm túc, hoặc chỉ đơn thuần là lựa chọn những bộ môn năng khiếu phù hợp với thể chất của con, thì giải mã gen có thể giúp đưa ra khuynh hướng thông minh thể chất từ gen của con thông qua các chỉ số về chiều cao, dinh dưỡng, thể chất… từ giải mã gen, cha mẹ sẽ có thêm cơ sở khoa học hữu ích để cá nhân hóa lộ trình phát triển thể chất con, tạo đà vững chắc để con sẵn sàng cho những chinh phục đỉnh cao.
