Ngày 28/9/2024, Cục Cảnh sát quản lý hành chính về trật tự xã hội, Bộ Công an đã phối hợp với Công ty Cổ phần GeneStory và Quỹ Đổi mới sáng tạo Vingroup (VinIF – VinBigdata) tổ chức Hội thảo khoa học “Công nghệ ADN phục vụ định danh liệt sĩ chưa xác định danh tính và thân nhân liệt sĩ”. Chương trình có sự tham gia phát biểu và tọa đàm của các chuyên gia hàng đầu trong nước và quốc tế về di truyền, với nhiều kinh nghiệm trong các hoạt động liên quan đến luật và triển khai cơ sở dữ liệu ADN pháp y. Đặc biệt, hội thảo vinh dự được đón tiếp các Cán bộ lãnh đạo Nhà nước:
- Đại tá Vũ Văn Tấn – Phó Cục trưởng, Cục Cảnh sát quản lý hành chính về trật tự xã hội, Bộ Công an
- Đại tá, TS. Nguyễn Văn Lợi – Viện trưởng Viện Pháp y Quân đội, Bộ Quốc phòng
- Thượng tá, BS. Nguyễn Tất Thọ – Phó Viện trưởng Viện Pháp y Quân đội – Bộ Quốc phòng
- Đại tá, TS. Nguyễn Lê Cát – Trưởng khoa Xét nghiệm Viện Pháp y Quân đội – Bộ Quốc phòng
Về phía các chuyên gia trong lĩnh vực, hội thảo có sự góp mặt của:
- TS. Bruce Budowle – Chuyên gia ADN pháp y, Nguyên Giám đốc Trung tâm Nhận dạng Con người, Giáo sư, Đại học Bắc Texas (Mỹ), Chủ tịch ban ADN của Hiệp hội Di truyền học Pháp y Quốc tế
- TS. Thomas Parsons – Chuyên gia giám định pháp y, Nguyên Giám đốc Khoa học & Công nghệ Uy ban Quốc tế tìm kiếm người mất tích (ICMP)
- Ông Tim Schellberg – Chủ tịch GTH Consulting,Tổng giám đốc GTH DNA
- GS. Nông Văn Hải – Chuyên gia Di truyền học, Nguyên Chủ tịch HĐKH, Nguyên Viện trưởng Viện Nghiên cứu Hệ gen, Viện Hàn lâm KHCNVN
- TS. Võ Sỹ Nam – Chuyên gia Tin sinh học, Giám đốc Khoa học & Công nghệ kiêm đồng sáng lập GeneStory
Cùng sự tham dự của đại diện đơn vị tổ chức:
- ThS. Nguyễn Đức Long – Thành viên HĐQT kiêm đồng sáng lập GeneStory
- TS. Dương Ngọc Cường – Tổng Giám đốc GeneStory
Và các chuyên gia, các cán bộ của Trung tâm Dữ liệu quốc gia về dân cư, Cục Cảnh sát quản lý hành chính về trật tự xã hội, Bộ Công an, Viện pháp y Quân đội, Bộ Quốc Phòng, Cục Người có công, Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội và đại diện các doanh nghiệp như: GTH Consulting, GTH DNA, USAID Viet nam, ICMP, …
Tại Hội thảo, Đại tá Vũ Văn Tấn đã phát biểu về tiền đề và dự án Ngân hàng Gen (ADN) của thân nhân liệt sĩ chưa xác định được danh tính tại Việt Nam hiện nay đang thực hiện và khẳng định đây là một nhiệm vụ chính trị hết sức thiêng liêng, cao cả, nhân văn nhưng cũng có nhiều khó khăn thách thức. Điều này đòi hỏi các tố chức, cá nhân và các chuyên gia, nhà khoa học trong lĩnh vực cần phải: (1) Tham gia đồng hành chương trình cùng với Cục Cảnh sát Quản lý hành chính về trật tự xã hội để triển khai dự án trên; (2) Nghiên cứu, tham gia và đề xuất các giải pháp khoa học, kỹ thuật mới, công nghệ ADN mới để nâng cao hiệu quả công tác phân tích, đối khớp, tìm kiếm thông tin liệt sĩ; (3) Tham gia xây dựng, ban hành các quy chuẩn, tiêu chuẩn kỹ thuật liên quan đến sinh trắc học ADN đặc biệt là các vấn đề mới, có tính chất đặc thù với người Việt Nam để làm cơ sở trong triến khai thực hiện.
Đại tá, TS. Nguyễn Văn Lợi – Viện trưởng Viện Pháp y Quân đội, Bộ Quốc phòng đã nêu hiện trạng giám định hài cốt liệt sĩ ở Việt Nam và một số đề xuất xây dựng Ngân hàng gen thân nhân liệt sĩ. Trong đó Đại tá nhấn mạnh ngân hàng Gen (ADN) có ý nghĩa vô cùng quan trọng trong việc làm kho mẫu đối sánh và lực lượng công an triển khai thực hiện là rất thuận lợi.
Các chuyên gia pháp y và cựu chuyên gia FBI cũng cung cấp nhiều kiến thức chuyên môn về các công nghệ ADN (giải mã gen) hiện có, cùng những bằng chứng khoa học xác thực về ứng dụng công nghệ giải mã gen vào các hoạt động tìm kiếm người mất tích, phân tích hài cốt người đã khuất trên thế giới.
Đại diện đơn vị tổ chức cũng như vai trò Chủ tọa phiên tọa đàm, TS. Võ Sỹ Nam – Giám đốc Khoa học và Công nghệ kiêm đồng sáng lập GeneStory, cũng chỉ ra nhiều điểm sáng trong sự tiến bộ về các công nghệ ADN mà hiện tại người Việt đã và đang làm được. Chúng ta đã có một cơ sở dữ liệu tham chiếu quy mô và đặc trưng nhất về hệ gen người Việt (dự án 1000 hệ gen người Việt), đã có thể triển khai các công nghệ giải mã gen thế hệ mới. Đây sẽ là tiền đề cho bước nhảy vọt về các dự án liên quan cơ sở dữ liệu về gen tại Việt Nam.
Buổi hội thảo khép lại với 3 điểm được thống nhất và nhấn mạnh:
- Khẳng định việc triển khai sử dụng mtDNA theo các căn cứ pháp lý trong việc định danh liệt sĩ chưa xác định được thông tin là cần thiết, phải là thực hiện ngay.
- Dự báo về tiềm năng công nghệ ADN mới trong tương lai có thể áp dụng như SNP sử dụng NGS và microarray, nhằm tăng hiệu quả các dự án liên quan cơ sở dữ liệu gen, các công tác phục vụ việc xác định danh tính liệt sĩ…
- Các ý kiến chuyên môn và kết luận khoa học tại hội thảo là tiền đề và cơ sở cho các hoạt động triển khai dự án về cơ sở dữ liệu gen quy mô quốc gia hiệu quả, bền vững, tối ưu.
